Czym się różni SUV od terenówki? Konstrukcja ramowa i nadwozie samonośne.

Samochody typu SUV podbijają rynek aut osobowych. Ich sukces wynika m.in. z tego, że są uważane za doskonały kompromis pomiędzy autem osobowym a terenowym. Są przestronne i wygodne, ale niezbyt mocne w terenie. Dlaczego? Różnica tkwi w konstrukcji.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Nadwozie samonośne i rama – różnice

Konstrukcja ramowa samochodu polega na oparciu nadwozia o sztywną ramę. Najczęściej jest ona wykonana z dwóch podłużnic, ciągnących się przez całą długość samochodu. Masywne podłużnice połączone są belkami poprzecznymi (nie zawsze umieszczonymi prostopadłe). Stalowe profile są widoczne pod podwoziem. W autach tego typu wszystkie elementy zawieszenia montowane są do ramy a nadwozie jest jak gdyby na niej położone. Główną cechą ramy jest jej sztywność. To ona zbiera wszystkie obciążenia i uderzenia podczas jazdy.

Nadwozie samonośne to konstrukcja, w której poszczególne elementy nadwozia pojazdu należą do wspólnego układu. Podłużnice, progi, błotniki, dach, podłoga itd. są ze sobą nierozerwalnie złączone. Nadwozie pełni funkcję nośną, to do niego montowane są wszystkie elementy zawieszenia. Podczas jazdy wszelkie obciążenia i uderzenia przenoszone są na nadwozie.

Konstrukcja ramowa dawniej i dziś

Współczesne samochody osobowe najczęściej budowane są w oparciu o nadwozie samonośne. Konstrukcja ramowa zarezerwowana jest dla aut terenowych lub ciężarówek, autobusów etc. Nie zawsze tak było. Jeszcze kilkanaście lat temu na ulicach można było spotkać auta osobowe oparte na ramie. Prekursorzy tuningu, działający w czasach PRL-u doskonale wiedzieli, że na kabriolet bez problemu przerobić można popularną Syrenę, ale nie da się tego samego dokonać z Polonezem. W nadwoziu samonośnym, wszelkie elementy nadwozia stanowią zwartą całość, tzw. puszkę. Odcięcie dachu, spowodować mogłoby więc złożenie się samochodu. W autach o konstrukcji ramowej (np. Syrena), odcięcie dachu nie wpływa znacząco na sztywność pojazdu, gdyż tą zapewnia rama.

SUV-em w teren? Lepiej nie

Samochody typu SUV to nic innego jak nieco podwyższone kompakty. Oparte są najczęściej na nadwoziu samonośnym, co ma swoje plusy podczas codziennej eksploatacji, ale nie sprawdza się w terenie. W terenówkach, sztywna rama zbiera wszystkie obciążenia. Jest twarda i nie podatna na odkształcenia. Jej konstrukcja wymusza większą masę pojazdu oraz wyższy prześwit. Często większą przestrzeń dla pasażerów oferuje SUV. Nadwozie samonośne daje możliwość umieszczenia podłogi maksymalnie nisko. W terenówkach musi ona znajdować się wyżej, ponad ramą.

Zalety i wady

Nadwozie samonośne zapewnia więcej przestrzeni dla pasażerów. Jest także wygodniejsze dla podróżujących po równych drogach (niższy prześwit). Auta oparte na ramie bujają się na zakrętach i są mniej precyzyjne w prowadzeniu. Są za to bezkonkurencyjne w terenie. Nowoczesne samochody tego typu wyposażone są w zawieszenie pneumatyczne (artykuł), które pozwala na obniżenie lub podwyższenie samochodu, w zależności od rodzaju pokonywanej drogi. To rozwiązanie znacznie ograniczające dyskomfort podróżowania po płaskich nawierzchniach. Nadwozie samonośne jest dużo lżejsze od ramy, co w samochodach przekłada się na niższe zużycie paliwa.

Bezpieczeństwo

Sztywna rama jest trwała i skutecznie przyjmuje wszelkie uderzenia. Samochody w nią wyposażone są wyższe, a więc teoretycznie bardziej bezpieczne np. w przypadku zderzenia z małym autem osobowym. Konstrukcja samonośna ma jednak więcej zalet w zakresie bezpieczeństwa. Połączone elementy tworzą puszkę, dzięki czemu wszelkie uderzenia przyjmuje cały układ, od progów aż po dach. W tym typie nadwozia można ustalić kontrolowane strefy zgniotu, które zapewniają optymalną ochronę pasażerów. Gdy w terenówkach, całą siłę uderzenia przyjmuje na siebie rama, w autach z nadwoziem samonośnym, owa siła ulega rozproszeniu.

Nadwozie samonośne i rama w jednym

Wśród rozwiązań stosowanych w motoryzacji nigdy jedno nie wyklucza drugiego. Konstruktorzy próbują znaleźć optymalny kompromis pomiędzy konstrukcją ramową oraz nadwoziem samonośnym. Przykładem auta, w którym zastosowano takie rozwiązanie jest Suzuki Grand Vitara. W tym przypadku w nadwozie samonośne wbudowano elementy konstrukcji ramowej. Tzw. rama pomocnicza ma za zadanie przenosić część obciążeń, działających na nadwozie. Stalowe podłużnice mogą być zespawane w kształt litery H, kształt prostokąta lub inaczej, tak by można było zamontować do nich elementy zawieszenia, czy silnik. Auta o takiej konstrukcji sprawują się dobrze w terenie, jednocześnie zachowując się przyzwoicie na równej drodze. Samochód tego typu nie jest ani terenówką ani osobówką. Jedni uznają to za idealny kompromis, inni za wadę.

Dlaczego kabriolety są cięższe?

Niektóre modele samochodów posiadają różne wersje nadwozia. Użytkowników pozornie tych samych modeli może dziwić fakt, że wersje cabrio, choć pozbawione dachu, ważą sporo więcej niż te z zamkniętym nadwoziem. Produkowane dziś kabriolety najczęściej posiadają zawieszenie samonośne. Brak dachu znacząco ogranicza jednak zwartość i sztywność konstrukcji. Aby zapewnić większe bezpieczeństwo i zapobiec składaniu się nadwozia, montować trzeba większą liczbę masywnych podłużnic, które uznać można za elementy ramy. Nawet wzmocnione ramą kabriolety i tak są jednak mniej bezpieczne od aut z ,,kompletnym” nadwoziem.